تاثیر مصرف گوشت مرغ بر مشکلات هورمونی نوجوانان

تاریخ : 1404.08.28

نویسنده : AdoniS

نظرات : 0

مقدمه

نوجوانی یکی از حساس‌ترین دوره‌های زندگی انسان است؛ دوره‌ای که در آن بدن با سرعت بالایی رشد می‌کند، هورمون‌ها دچار نوسان می‌شوند و شخصیت زیستی و روانی فرد شکل تازه‌ای به خود می‌گیرد. هر تغییری در تغذیه، خواب، محیط زندگی و حتی سطح استرس می‌تواند تعادل هورمونی نوجوان را تحت تأثیر قرار دهد. یکی از بحث‌برانگیزترین موضوع‌ها در سال‌های اخیر، تأثیر مصرف گوشت مرغ بر سیستم هورمونی نوجوانان است.

این نگرانی عمومی از آنجا شکل گرفته که بسیاری معتقدند مصرف هورمون یا آنتی‌بیوتیک در پرورش مرغ ممکن است بر رشد جنسی، بلوغ زودرس، اختلالات قاعدگی، مقاومت دارویی یا مشکلات غدد در نوجوانان اثر بگذارد. در عین حال، پژوهش‌های دیگری وجود دارد که مصرف محصولات حیوانی—از جمله مرغ—را با مشکلات گسترده‌تری مانند التهاب سیستماتیک، افزایش IGF-1، اختلالات متابولیک و ریسک بیماری‌های مزمن مرتبط می‌دانند.

۱. آیا در مرغ‌های پرورشی هورمون استفاده می‌شود؟

یکی از رایج‌ترین باورهای عمومی این است که برای افزایش سریع وزن مرغ، از «هورمون رشد» استفاده می‌شود.
واقعیت آن است که در بسیاری از کشورها—including ایران—استفاده از هورمون در پرورش مرغ ممنوع است. اما این موضوع چند نکته مهم دارد:

۱.۱. رشد سریع مرغ‌های امروزی ریشه ژنتیکی دارد

طی چند دهه گذشته، مرغ گوشتی (Broiler) از طریق انتخاب ژنتیکی به‌گونه‌ای پرورش یافته که ظرف ۵ تا ۷ هفته به وزن کشتار می‌رسد. این رشد سریع معلول اصلاح نژاد است نه تزریق هورمون.

۱.۲. آنتی‌بیوتیک‌ها و اثرات آن‌ها

اگرچه هورمون به مرغ تزریق نمی‌شود، اما آنتی‌بیوتیک‌ها در برخی نظام‌های صنعتی برای پیشگیری از بیماری یا افزایش رشد استفاده می‌شود. این موضوع دو پیامد دارد:

امکان باقی‌ماندن بقایای آنتی‌بیوتیک در بافت مرغ
افزایش مقاومت آنتی‌بیوتیکی که سلامت نوجوانان را در آینده تهدید می‌کند

آنتی‌بیوتیک‌ها مستقیماً هورمونی نیستند، اما می‌توانند با تغییر میکروبیوم روده، متابولیسم هورمون‌ها و پاسخ ایمنی بدن را دگرگون کنند.

۱.۳. چربی و استروئیدهای طبیعی در بافت مرغ

حتی در غیاب تزریق هورمون، گوشت مرغ خود دارای هورمون‌های طبیعی حیوانی است؛ از جمله استروژن و آندروژن‌های ضعیف.
اگرچه میزان این هورمون‌ها کم است، اما بدن نوجوان به دلیل حساسیت بالای غدد جنسی، ممکن است نسبت به این مقادیر نیز واکنش نشان دهد.

۲. تأثیرات مصرف مرغ بر هورمون‌های نوجوانان

مصرف مرغ در حد متعادل معمولاً مشکل‌زا نیست؛ اما مصرف ان می‌تواند چند اثر بالقوه داشته باشد.

۲.۱. ارتباط با بلوغ زودرس (به‌خصوص در دختران)

چند مطالعه مشاهده‌ای نشان داده‌اند که مصرف گوشت سفید و قرمز با افزایش احتمال بلوغ زودرس در دختران همبستگی دارد.
به‌طور مثال:

مطالعه‌ای در مجله Public Health Nutrition (سال ۲۰۱۵) ارتباط مصرف روزانه گوشت مرغ و پیشرفت زودتر Tanner Stage را گزارش کرد.
پژوهشی در Journal of Nutrition نشان داد کودکانی که پروتئین حیوانی بیشتری مصرف می‌کنند، سطح IGF-1 بالاتری دارند که ممکن است رشد و بلوغ را تسریع کند.

اگرچه این یافته‌ها قطعی نیستند، اما الگوی تکرار آن‌ها قابل‌تأمل است.

۲.۲. نقش IGF-1 در افزایش ریسک مشکلات هورمونی

مصرف پروتئین حیوانی—از جمله مرغ—سطح فاکتور رشد شبه‌انسولینی (IGF-1) را افزایش می‌دهد.
IGF-1 با موارد زیر ارتباط دارد:

رشد سریع‌تر استخوان‌ها و بافت‌ها
افزایش آکنه در نوجوانان
افزایش احتمال اختلالات هورمونی تخمدان
احتمال بالاتر سرطان‌های وابسته به هورمون در بلندمدت

این هورمون در نوجوانی به‌طور طبیعی بالا است، و مصرف محصولات حیوانی می‌تواند این وضعیت را تشدید کند.

۲.۳. التهاب سیستماتیک و نوسانات هورمونی

چربی‌های اشباع موجود در فراورده‌های دامی (هرچند در مرغ کمتر از گوشت قرمز است) می‌توانند سطح التهاب سیستمیک را افزایش دهند. التهاب مزمن خفیف نقش مهمی در موارد زیر دارد:

اختلالات قاعدگی
بدخلقی و نوسانات خلقی مرتبط با تغییرات هورمونی
مقاومت انسولینی
مشکلات پوستی و آکنه

۲.۴. تغییرات میکروبیوم ناشی از مرغ و آنتی‌بیوتیک‌ها

چنانچه مرغ حاوی بقایای آنتی‌بیوتیک باشد یا مصرف بیش‌ازحد گوشت باعث تغییر میکروبیوم شود، پیامدهای هورمونی آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

تأثیر بر متابولیسم استروژن
افزایش ریسک چاقی دوران نوجوانی
تغییر در حساسیت انسولینی
اختلالات خلقی ناشی از محور روده–مغز

۳. مضرات مصرف محصولات حیوانی برای نوجوانان

حتی اگر تأثیر مرغ بر هورمون‌ها نامطمئن باشد، شواهد درباره پیامدهای عمومی مصرف محصولات حیوانی روشن‌تر است.

۳.۱. افزایش خطر چاقی و اختلالات متابولیک

پروتئین حیوانی IGF-1 را بالا می‌برد و به رشد سریع‌تر سلول‌های چربی کمک می‌کند. همچنین چربی‌های اشباع، حساسیت انسولینی را کاهش می‌دهند.

۳.۲. بار کلیوی ناشی از پروتئین حیوانی

پروتئین حیوانی اسید بیشتری تولید می‌کند و فشار بیشتری بر کلیه‌ها وارد می‌سازد؛ این در سنین رشد مهم است.

۳.۳. التهاب مزمن

تحقیقات متعدد نشان داده مصرف گوشت—حتی سفید—با افزایش CRP و مارکرهای التهابی همراه است.

۳.۴. خطر مقاومت آنتی‌بیوتیکی

مصرف گوشت‌های صنعتی، انسان را در معرض باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک قرار می‌دهد. نوجوانان دچار عفونت‌های مقاوم درمان سخت‌تری خواهند داشت.

۴. چرا منابع پروتئینی گیاهی جایگزین سالم‌تری هستند؟

پروتئین گیاهی نه تنها نیازهای تغذیه‌ای نوجوانان را برطرف می‌کند، بلکه مزایای هورمونی و متابولیک مهمی هم دارد.

۴.1. کاهش سطح IGF-1

مطالعات متعدد نشان داده‌اند که رژیم‌های گیاهی سطح IGF-1 را کاهش می‌دهند و باعث تعادل هورمونی بیشتر می‌شوند.

۴.2. افزایش فیبر غذایی

فیبر در مدیریت هورمون‌ها نقش اساسی دارد:

کمک به تنظیم قند خون
دفع استروژن‌های اضافی از طریق روده
حمایت از میکروبیوم سالم

۴.3. کاهش چربی اشباع و التهاب

پروتئین‌های گیاهی مثل عدس، نخود، لوبیا، سویا، آجیل و دانه‌ها دارای چربی‌های سالم و ضدالتهاب هستند.

۴.4. آنتی‌اکسیدان‌های بالا

محصولات گیاهی سرشار از پلی‌فنول‌ها هستند که از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کنند.

۴.5. نبود خطرات هورمونی حیوانی

پروتئین گیاهی فاقد هورمون‌های حیوانی طبیعی است، بنابراین تعادل غدد جنسی نوجوانان را کمتر دچار نوسان می‌کند.

۵. نمونه منابع پروتئینی گیاهی مناسب نوجوانان

عدس: ۱۸ گرم پروتئین در هر فنجان، سرشار از آهن
لوبیا چیتی و قرمز: مناسب برای انرژی پایدار
نخود و حمص: منبع پروتئین کامل همراه با فیبر بالا
سویا و توفو: پروتئین کامل مشابه گوشت
آجیل و دانه‌ها: سرشار از چربی‌های امگا–۳
کینوا و امارانت: پروتئین کامل و بدون گلوتن

این مواد غذایی به دلیل وجود آهن، منیزیم، روی، ویتامین‌های گروه B و اسیدهای چرب ضروری برای رشد نوجوانان بسیار مفیدند.

۶. نوجوانان چقدر نیاز به پروتئین دارند؟

به‌طور میانگین:

دختران نوجوان: ۴۶ گرم پروتئین در روز
پسران نوجوان: ۵۲–۶۰ گرم پروتئین در روز

تأمین این مقدار از طریق ترکیب منابع گیاهی کاملاً ممکن است.

۷. توصیه‌های کاربردی برای خانواده‌ها

کاهش مصرف مرغ به ۲–۳ بار در هفته
ترجیح مرغ‌های بدون آنتی‌بیوتیک یا ارگانیک
جایگزین‌کردن حداقل یک وعده پروتئین گیاهی در روز
افزایش مصرف سبزیجات پر فیبر برای تنظیم هورمون‌ها
پرهیز از غذاهای فرآوری‌شده مرغ مثل ناگت، کالباس و سوسیس
مصرف منظم حبوبات برای بهبود میکروبیوم روده
آموزش نوجوانان درباره تأثیر تغذیه بر سلامت هورمونی خودشان

جمع‌بندی

مصرف گوشت مرغ به دلیل ارتباط با افزایش IGF-1، التهاب، اختلالات میکروبیوم و باقی‌مانده‌های دارویی—می‌تواند تعادل هورمونی نوجوانان را تحت تأثیر قرار دهد.
از سوی دیگر، مصرف محصولات حیوانی به‌طور کلی با مشکلات هورمونی، آکنه، بلوغ زودرس، التهاب مزمن و اختلالات متابولیک ارتباط دارد.

در مقابل، منابع پروتئینی گیاهی نه تنها نیازهای تغذیه‌ای نوجوانان را تأمین می‌کنند، بلکه از نظر هورمونی، متابولیک و ایمنی بدن عملکرد بسیار سالم‌تری دارند.
تغییر الگوی تغذیه به سمت منابع گیاهی می‌تواند به حفظ تعادل هورمونی، پیشگیری از مشکلات آینده و ارتقای سلامت نوجوانان کمک کند.

منابع

Wyss, Gina. "Dietary Protein Intake and Hormonal Regulation in Adolescents." Journal of Nutrition, 2019.
Chavarro, J. E. et al. "Protein Intake and Puberty Timing." Public Health Nutrition, 2015.
Melnik, B. "Milk, IGF-1 and Acne: The Hormonal Pathway." Dermato-Endocrinology, 2012.
WHO. “Antibiotic resistance and food-producing animals.” 2020.
Fraser, G. "Health Effects of Plant-Based Diets in Youth." Nutrition Reviews, 2018.
Kaplan, R. "Inflammation and Hormonal Disorders in Adolescents." Pediatric Health, 2020.
USDA & FAO Reports on Poultry Production Practices. (2018–2021)
Messina, M. "Soy and Health: A Review." Nutrients, 2016.